Roman, 20. yüzyıl başlarında Çarlık Rusya’sının Alay Köyü’nde geçer. Ana karakter Cengiz, babası Alay Han’ın ölümünün ardından büyük sorumluluk üstlenir. Roman, Cengiz’in hem bireysel hem de toplumsal düzlemde gelişimini, aşkını, ihaneti, ölümü ve intikam arzusunu merkeze alır. Aytmatov, epik bir dille Çarlık dönemi zulmünü, feodal kalıntıları, halkın yoksulluğunu ve direnişini işler. Tema olarak; bireyin toplum içindeki yeri, özgürlük arayışı, gelenekle çatışma, aşkın dönüştürücü gücü ve tarihsel belleğin korunması öne çıkar. Kitap, Orta Asya bozkır kültürünün renkli ögelerini, destansı anlatımı ve güçlü sembolizmiyle harmanlayarak büyük bir insanlık panoraması çizer. Hedef okur, hem Türk dünyasının hem de evrensel değerlerle beslenen, tarihsel derinlik arayan, karakter odaklı epik hikâyeleri seven genç-yetişkin ve akademik çevrelerdir. Benzer eserler arasında Aytmatov’un kendi «Gün Uzar Yüzyıl Olur», «Kırmızı Kus» ve «Cemile» adlı yapıtları; Türk edebiyatından Yaşar Kemal’in «İnce Memed» dizisi; dünya edebiyatından ise Mikhail Sholokhov’un «Sessiz Don»u ve Gabriel García Márquez’in «Yüzyıllık Yalnızlık»ı gösterilebilir.

Cengiz Aytmatov 12 Aralık 1928’de Kırgızistan’ın Şeker köyünde doğdu. Stalin dönemi kıyımlarında babası da tutuklanarak öldürüldü; bu yara onun yazarlığını besleyen temel motivasyonlardan biri oldu. 1952’de Moskova’da yüksek eğitimini tamamladıktan sonra dönemin edebî dergilerinde öyküleri yayımlandı. 1958’de çıkan «Cemile» adlı uzun öyküsü Sovyetler Birliği çapında yankı uyandırdı ve onu kısa sürede Türk dünyasının en çok okunan yazarlarından biri yaptı. Uslubunda realizm ile mistik sembolizmi birleştirdi; bozkır kültürünün sözlü geleneğini modern anlatı teknikleriyle harmanladı. Dillerimizde ortak olan “toprak-insan-aidiyet” üçlemesini işlerken, bireyin iç dünyasını toplumsal dönüşümle eşzamanlı kurguladı. Başlıca eserleri arasında «Gün Uzar Yüzyıl Olur», «Selvi Boylum Al Yazmalım», «Kırmızı Kus», «Gün Olur Asra Bedel», «Cemile» ve «Dağlar Kadar» yer alır. Eserleri 170’den fazla dile çevrilerek Guinness Rekorlar Kitabı’nda yer aldı. 1963 Lenin Ödülü, 1970 Devlet Stalin Ödülü, 2002 Rusya Devlet Ödülü, 2004 Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilme gibi sayısız onura layık görüldü. Sovyet döneminde Kırgızistan Devlet Başkanlığı Danışmanlığı, Sovyetler Birliği Yazarlar Birliği yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulundu. Sovyetler dağıldıktan sonra bağımsız Kırgızistan’ın Fransa, Benelüks ve NATO nezdinde büyükelçisi olarak görev yaptı. 10 Haziran 2008’de Almanya’nın Nürnberg kentinde hayatını kaybetti; vasiyeti üzerine naaşı doğduğu Şeker köyünde, babasının mezarının yanına defnedildi. Aytmatov, Türk dünyasında “bozkırın Homer’i” olarak anılır; eserleri hem sosyalist realizmin sınırlarını aşmış hem de postmodern evrensel anlatıya uzanan köprüler kurmuştur.